Een groot schilderij van Action Skoatter zorgt voor de dagelijkse herinnering aan het beste paard dat Eelke Kruis ooit bezat. De veehandelaar is ruim twee decennia na de successen van de schimmelmerrie met de bijnaam De Vliegende Friezin echter nog altijd in de drafsport actief. Zaterdag komt hij in Wolvega in actie met de (mede) door hem zelf gefokte Yos JE, een ruin die dit jaar in twee starts nog ongeslagen bleef.
Oude glorie, nieuw talent [] Natuurlijk weet Kruis zelf ook wel dat de vierjarige zoon van Wired Pine en Ibintulu nooit een nieuwe Action Skoatter kan worden. Maar de nuchtere Fries telt bij iedere koers zijn zegeningen, want zijn loopbaan binnen de drafsport is feitelijk een koord met toevallig tot stand gekomen knoopjes van voorspoed. Wat zou er zijn gebeurd wanneer hij als voorzitter van de wildebaanvereniging De Sprinters niet de overstap had gemaakt naar de ‘officiële’ koersvereniging, die van de NDR? Als hij bijvoorbeeld met Will Skoatter niet was geslaagd voor zijn rijdersexamen op Duindigt? Misschien was Kruis dan altijd wel blijven rijden op de kortebanen in Friese dorpen en gehuchten. Koersende voor fraai aardewerk.
Maar Kruis slaagde voor zijn examen, stapte met wat pijn in het hart over en vierde vervolgens grote successen. Eerst natuurlijk met Action Skoatter, de merrie die als koerspaard een fenomeen werd, maar helaas als fokmerrie (op de latere dekhengst Naction Skoatter na) haar glans niet kon vererven. Haar eerste veulen, Maestro Skoatter, verwondde ze zelfs dusdanig dat het dier twee weken na de geboorte overleed.
De merrie was de eerste drafmiljonaire in ons land en won een kleine honderd koersen in binnen- en buitenland. Busladingen vol reden de kampioene achterna, zoals naar de Prijs der Giganten waarin ze meestal een grote rol van betekenis speelde. En eigenlijk was ook dat succes toeval, want het was niet meer dan een samenloop van omstandigheden dat Kruis ooit tijdens de veiling van alle merries van Joop Schoonderwoerd (Fortuna Hoeve) aan Miss Dartel bleef hangen. In 1983 werd die merrie de moeder van ‘Us Action’, de voorloopster van een lange serie topdravers die in Terband onder de hoede van Kruis en Evert Gaastra kwamen. De vrijwel altijd in het geld lopende Abrogan Veha, Uno Skoatter, de kilometervreter Gazeau Skoatter, het waren paarden die ver boven het maaiveld uitstaken. Al konden ze natuurlijk niet in de schaduw staan van Action Skoatter, voor wie zelfs een Italiaans bod van een ton aan guldens te laag was. De merrie had net gedebuteerd, gewonnen in recordtijden en haar talent was onmiskenbaar.
meer ▼
De dochters van Kruis wilden de merrie echter niet laten gaan en ook verzorgster Bianca Hulleman was bijkans in tranen. En dus verkoos de liefhebber emotie boven het geld: Action Skoatter bleef in Friesland en zou met Appie Bosscha de Europese top verslaan in onder meer de Greyhoundrennen te Mönchengladbach. Ze is één van de weinige dravers ter wereld over wie ooit een boek werd geschreven.
Kruis bleef de sport altijd trouw en kende in meer recenter tijden bijvoorbeeld successen met Poemba Paniek, een koopje voor duizend euro – hij werd tijdens een veiling ingezet op het viervoudige daarvan – die met winst in de Fokkers Trofee ineens 50.000 gulden verdiende. Daar kwam ook nog een podiumplaats in de Derby bij. En dat voor een draver die aanvankelijk zo halsstarrig weigerde te gehoorzamen, dat zelfs Kruis hem een plek tussen de broodjes toewenste.
Met Yos JE heeft de man uit Terband zaterdag in de zevende koers een paard dat mogelijk op bescheiden wijze in de voetsporen van zijn voorname en voormalige stalgenoten kan treden. De ruin won immers al vier koersen, waarvan drie keer met Eelke Kruis en één maal met amateur Dicky Hof. Van 1993 tot en met 1996 werd Eelke Kruis kampioen bij de eigenaarrijder, misschien kan hij met dank aan Yos JE op jacht naar een vijfde titel. Moeder van de ruin is Ibintulu, in het verleden de bedwingster van Ineke P Boko, die later de moeder van grootheden als Virgill Boko, Willem W Boko en Paul W Boko zou worden. Ook Ibintulu koerste voor Kruis en verdiende zelf bijna een kwart ton.
Voornaamste concurrenten zijn zaterdag voor Yos JE de hengt Yuppy de Rozy, die laatst trouwens ruim geklopt werd, en Yankee Rose, met wie Yos JE in januari nog een boeiend duel uitvocht.
